Tα δέντρα στις πόλεις παρέχουν πολυάριθμα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη, όπως η βελτίωση της ποιότητας του αέρα, η ρύθμιση της θερμοκρασίας, η μειωμένη χρήση ενέργειας, η διαχείριση όμβριων υδάτων, η απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα, η ψυχική ευημερία των κατοίκων, η αυξημένη βιοποικιλότητα και η άμβλυνση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Η πόλη της Ρόδου έχει περίπου 12.000 δένδρα σε δενδροστοιχίες, πάρκα, σχολεία και άλλους δημόσιους χώρους. Η πλειοψηφία τους είναι μεγάλης ηλικίας και αναπτύσσονται σε δυσμενείς συνθήκες όπως συμπιεσμένα και σφραγισμένα με άσφαλτο και τσιμέντο εδάφη, περιορισμένο χώρο ανάπτυξης κόμης που οδηγεί σε επανειλημμένα κλαδέματα, κλπ. ενώ συχνά γίνεται κόψιμο ριζών από την εκτέλεση έργων υπόγειων υποδομών. Ταυτόχρονα η κλιματική αλλαγή, με ακραίες θερμοκρασίες και ξηρασία, εξασθενεί τα δένδρα, φαινόμενο που παρατηρείται σε όλες τις πόλεις.
Το αποτέλεσμα είναι η ραγδαία μείωση των δένδρων στην πόλη και η απώλεια της σημαντικής προσφοράς τους. Οι φυτεύσεις νέων δένδρων είναι φυσικά η πρώτη λύση που μας έρχεται στο μυαλό και είναι απαραίτητο να γίνονται. Όμως ένα νέο δένδρο θα χρειαστεί πάρα πολλά χρόνια ώστε να φτάσει σε μέγεθος που θα αναπληρώσει τα οφέλη ενός μεγάλου δένδρου που χάνεται. Είναι λοιπόν πάρα πολύ σημαντικό να διατηρήσουμε τα υφιστάμενα δένδρα για να μην χαθούν τα εξαιρετικά σημαντικά οφέλη που μας παρέχουν. Η πιο συχνή παρέμβαση μας για την συντήρηση των δένδρων είναι το κλάδεμα.
Το κλάδεμα των δένδρων
Σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές Προδιαγραφές Κλαδέματος Δένδρων (2η Έκδοση 2024) :
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι τα δέντρα γενικά δεν χρειάζονται κλάδεμα. Συνήθως το κλάδεμα γίνεται για στόχους που σχετίζονται με ανθρώπινες ανάγκες. Οι σημαντικότεροι είναι οι εξής:
· η ασφάλεια των ανθρώπων και της κυκλοφορίας,
· η εξασφάλιση ελεύθερου χώρου για την κυκλοφορία, τα κτήρια, τις κατασκευές κ.λπ.,
· η διαχείριση των δέντρων ώστε να προσφέρουν τα μέγιστα οφέλη με λογικά χαμηλό κόστος,
· η επίτευξη συγκεκριμένων στόχων με καθορισμένες προδιαγραφές συντήρησης,
· η πρόληψη και η διαχείριση παρασίτων και ασθενειών.
Γενικά, το κλάδεμα των δέντρων δεν συνιστάται για την αντιμετώπιση μικροπροβλημάτων που αντιλαμβάνονται κάποιοι, όπως αυτά που περιλαμβάνονται στην παρακάτω ενδεικτική λίστα, καθώς οποιαδήποτε επέμβαση μπορεί να καταστρέψει τις οικοσυστημικές υπηρεσίες που προσφέρει το δέντρο και συχνά να οδηγήσει σε αστάθεια ή περιττές μελλοντικές εργασίες. Δεν είναι λόγος να κλαδευτούν τα δένδρα το ότι:
· στάζουν απεκκρίματα εντόμων, πουλιών, κλπ
· είναι πολύ μεγάλα
· ρίχνουν φύλλα, άνθη και καρπούς,
· ενοχοποιούνται για αλλεργίες
· σκιάζουν εγκατεστημένα φωτοβολταϊκά πάνελ,
· (υποθετικά) παρεμποδίζουν τηλεοπτικό ή κινητό σήμα,
· μειώνουν τη θέα, κ.ά.
Οι πιο συχνοί στόχοι του κλαδέματος είναι:
· η προσαρμογή της δομής του δέντρου στους περιορισμούς του χώρου όπου αναπτύσσεται (π.χ. δημιουργία απόστασης από δρόμους ή κτήρια),
· η ενίσχυση της αισθητικής αξίας του ίδιου του δέντρου και του περιβάλλοντός του,
· η διατήρηση της βιολογικής αξίας των δέντρων και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους (π.χ. μικροενδιαιτήματα),
· η αποφυγή πτώσης κλάδων που μπορεί να προκαλέσουν ζημιές σε ανθρώπους ή περιουσία,
· η μείωση του κινδύνου κατάρρευσης ολόκληρου του δέντρου ή μέρους του,
· η ελαχιστοποίηση της σύγκρουσης μεταξύ των δέντρων ή μέρους αυτών και παρακείμενων δομών (όπως γραμμές ρεύματος, κτήρια κ.λπ.),
· η απομάκρυνση τμημάτων που έχουν προσβληθεί από παράσιτα ή ασθένειες.
Όλοι αυτοί οι στόχοι προσδιορίζονται και συνδυάζονται σε μια «επιθυμητή εικόνα» για το δέντρο.
Το κλάδεμα προκαλεί τραύματα, τα οποία μπορεί να ευνοήσουν την προσβολή του ξύλου από μύκητες. Το αυστηρό κλάδεμα επίσης προκαλεί την δημιουργία πολλών νέων βλαστών με κακή στήριξη που μελλοντικά δημιουργούν κίνδυνο θραύσης, καθιστώντας το δένδρο επικίνδυνο και αδυνατίζει πολύ το δένδρο, μειώνοντας το προσδόκιμο ζωής του. Το κλάδεμα πρέπει να περιορίζεται σε περιπτώσεις όπου το θετικό αποτέλεσμα της παρέμβασης υπερτερεί σαφώς των πιθανών αρνητικών συνεπειών από τα τραύματα. Διαφορετικά, είναι προτιμότερο να διατηρείται η υφιστάμενη κατάσταση χωρίς επέμβαση.
Παρακαλούμε τους δημότες να λαμβάνουν υπόψη τους τα παραπάνω όταν ζητούν κλαδέματα από τον Δήμο, ώστε τα αιτήματά τους να είναι εύλογα και πραγματοποιήσιμα. Για περισσότερες πληροφορίες ή συμβουλές οι γεωπόνοι της Δ/σης Περιβάλλοντος και Πρασίνου είναι στην διάθεση σας στο τηλέφωνο 2241030903.
