Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, με ισορροπημένη διατροφή, επαρκή ύπνο και τακτική σωματική δραστηριότητα, δεν αποτελεί απλώς μέσο απώλειας βάρους, αλλά θεμέλιο γενικής ευεξίας και, κυρίως, πρόληψης ασθενειών. Ένας από τους βασικούς πυλώνες αυτής της προσέγγισης, η άσκηση, έχει επανειλημμένα συνδεθεί με πληθώρα οφελών για την υγεία. Μεταξύ αυτών, ξεχωρίζει η μείωση του κινδύνου εμφάνισης διαφόρων μορφών καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του πεπτικού συστήματος.
Μια σχετικά απλή μεταβολή στις καθημερινές μας συνήθειες μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην πρόληψη κακοηθειών, οι οποίες εμφανίζονται ολοένα και συχνότερα σε άτομα κάτω των 50 ετών και αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω τα επόμενα χρόνια. Είναι ήδη γνωστό ότι ο καθιστικός τρόπος ζωής, η παχυσαρκία, το κάπνισμα και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ πολλαπλασιάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα δεν ήταν απολύτως σαφές πόση άσκηση και για πόσο διάστημα απαιτείται για να επιτευχθεί ουσιαστική προστασία.
Σε αυτό το ερώτημα απαντά νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο JAMA Oncology, η οποία εξέτασε πόσες ώρες εβδομαδιαίας άσκησης χρειάζονται, ώστε να μειωθεί σημαντικά η πιθανότητα εμφάνισης ή θανάτου από ορισμένους από τους πιο συχνούς καρκίνους του πεπτικού: του εντέρου, του ήπατος και του παγκρέατος, οι οποίοι ευθύνονταν -μόνο το 2024 -για περίπου 40% των θανάτων από τη νόσο.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, όσοι διατηρούν ένα μέτριο επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, αυξάνοντας τον καρδιακό τους ρυθμό για περίπου 17 ΜΕΤ-ώρες (metabolic equivalent of task) την εβδομάδα, εμφανίζουν τη μεγαλύτερη μείωση κινδύνου. Για παράδειγμα, αυτό αντιστοιχεί σε 5 ώρες έντονου περπατήματος ή 2 ώρες τρεξίματος εβδομαδιαίως. Ακόμη σημαντικότερος παράγοντας, ωστόσο, αποδεικνύεται η συνέπεια.
Καρκίνος παχέος εντέρου: «Θερίζει» στους κάτω των 40 – Τα σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσετε σύμφωνα με την παθολόγο
Καρκίνος παγκρέατος: Η επικίνδυνη συνήθεια που «πυροδοτεί» την επιθετική μορφή της νόσου
Οι 6 καρκίνοι με τη χειρότερη πρόγνωση – Ένας χρόνος το προσδόκιμο επιβίωσης για το 58% των ασθενών
Η μελέτη
Η καταγραφή της άσκησης περιλάμβανε δραστηριότητες όπως περπάτημα, τζόκινγκ, ποδηλασία, κολύμβηση, τένις, ήπιες μορφές άσκησης, εργασία σε εξωτερικό χώρο αλλά και το πόσους ορόφους ανέβαιναν με τις σκάλες καθημερινά. Κατά τη διάρκεια της μελέτης καταγράφηκαν 6.358 περιστατικά καρκίνου του πεπτικού και 3.791 θάνατοι, οι οποίοι επιβεβαιώθηκαν μέσω ιατρικών αρχείων.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ενήλικες ηλικίας 40-75 ετών με τα υψηλότερα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας εμφάνιζαν τον χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης και θανάτου από καρκίνο του πεπτικού συστήματος. Αν και τα βέλτιστα αποτελέσματα προέκυπταν γύρω στις 50 ΜΕΤ-ώρες εβδομαδιαίως, το στοιχείο-«κλειδί» ήταν η διαχρονική σταθερότητα. Όσοι ασκούνταν περίπου 17 ΜΕΤ-ώρες κάθε εβδομάδα για 30 χρόνια, εμφάνιζαν 17% χαμηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου.
Γιατί η συνέπεια είναι το «μυστικό»
Τα οφέλη της άσκησης δεν περιορίζονται στη ρύθμιση του βάρους. Όπως εξηγεί η Δρ. Zhang, η φυσική δραστηριότητα επιδρά αντικαρκινικά με πολλούς τρόπους: βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη, μειώνει τη φλεγμονή, ενισχύει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού, ενώ συμβάλλει και στη βελτίωση της πέψης, μειώνοντας τον χρόνο έκθεσης του εντερικού τοιχώματος σε δυνητικά τοξικούς παράγοντες.
Η συνέπεια, λοιπόν, είναι κρίσιμη. Ακόμη και μικρότερες ποσότητες άσκησης, εφόσον εκτελούνται συστηματικά, είναι ωφέλιμες.
Τα προειδοποιητικά σημάδια
Σύμφωνα με ανάλυση του οργανισμού One Cancer Voice, έως το 2040 οι συχνότερες μορφές καρκίνου (μαστού, προστάτη και πνεύμονα) αναμένεται να φτάσουν σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, ενώ πάνω από 63.000 περιπτώσεις θα αφορούν παιδιά και νέους. Η Αγγλία, για παράδειγμα, έχει ήδη καταγράψει μια από τις ταχύτερες αυξήσεις στα περιστατικά πρώιμης εμφάνισης καρκίνου του εντέρου παγκοσμίως, με μέση ετήσια άνοδο 3,6% την περίοδο 2007-2017 στους κάτω των 50 ετών.
Σε αυτό προστίθεται και η δυσκολία έγκαιρης διάγνωσης των γαστρεντερικών καρκίνων, οι οποίοι συνήθως εντοπίζονται σε προχωρημένο στάδιο. Ωστόσο, ορισμένα συμπτώματα που καλό είναι να μας κινητοποιήσουν, τα εξής:
- Καρκίνος παχέος εντέρου: αίμα στα κόπρανα, αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου, ανεξήγητη απώλεια βάρους, κόπωση, πόνος ή οίδημα στην κοιλιακή χώρα, απόφραξη του εντέρου.
- Καρκίνος στομάχου: δυσκολία στην κατάποση, δυσπεψία ή καούρα, ναυτία, ανεξήγητη απώλεια βάρους, ψηλαφητή μάζα στο άνω μέρος της κοιλιάς, αδυναμία.
- Καρκίνος παγκρέατος: κοιλιακός ή οσφυϊκός πόνος, ίκτερος (κιτρίνισμα δέρματος και ματιών), ανεξήγητη απώλεια βάρους, λιπαρά ή επιπλέοντα κόπρανα.
