Σε εξέλιξη βρίσκεται, η προγραμματική σύμβαση ανάμεσα στον Δήμο Σύρου – Ερμούπολης, τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής και το Κοινωφελές Ίδρυμα WWF Ελλάς, για την υλοποίηση της πράξης «Αναπτύσσοντας ένα παράδειγμα τουρισμού χαμηλού αντίκτυπου στη Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή της Γυάρου».
Το έργο συνοπτικά στοχεύει στην ανάπτυξη των απαραίτητων εργαλείων με τα οποία ο ΟΦΥΠΕΚΑ θα μπορεί να αναπτύξει τουριστική δραστηριότητα χαμηλού αντίκτυπου για τη Θαλάσσια Προστατευόμενη περιοχή της Γυάρου.
Η τουριστική δραστηριότητα χαμηλού αντίκτυπου αποσκοπεί στην ενίσχυση της διατήρησης και ανάδειξης της φυσικής και ιστορικής κληρονομιάς της Γυάρου, με τρόπο που θα συμπεριλαμβάνει την κοινωνική γνώση, Θα συμβάλει στην αποδοχή της προστασίας της περιοχής, Θα υποστηρίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών, θα δημιουργεί πόρους για τις υπηρεσίες με ευθύνη διαχείρισης και θα αποτελέσει παράδειγμα για άλλες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές της χώρας.
Το αντικείμενο του έργου είναι:
*Μελέτη ολοκληρωμένου αφηγήματος τουριστικού προορισμού χαμηλού αντίκτυπου και πλάνου ερμηνείας περιβάλλοντος ΘΠΠ της Γυάρου.
*Μελέτη οδικού χάρτη διαχείρισης του προορισμού και των επισκεπτών της ΘΠΠ της Γυάρου.
*Εργαλειοθήκη με τη μεθοδολογία διαμόρφωσης αφηγήματος τουριστικού προορισμού χαμηλού αντίκτυπου/πλάνου ερμηνείας περιβάλλοντος και οδικού χάρτη διαχείρισης προορισμού και επισκεπτών για την εφαρμογή σε άλλες ΠΠ/ΘΠΓΙ σε εθνικό επίπεδο.
*Υλικό προώθησης θαλάσσιας προστατευόμενης περιοχής Γυάρου.
*Υλικό εκπαίδευσης.
Φορέας υλοποίησης του έργου είναι ο ΟΦΥΠΕΚΑ, ο οποίος εποπτεύεται από το υπουργείο Περιβάλλοντος και θα αναλάβει τη χρηματοδότησή του. Ο προϋπολογισμός του έργου είναι 321.614 ευρώ. Ο Δήμος Σύρου – Ερμούπολης αναλαμβάνει να πραγματοποιήσει τις δαπάνες επιμέρους δράσεων ύψους 27.100 ευρώ, ενώ ο WWF Ελλάς, αντίστοιχες δαπάνες 294.514 ευρώ. Η διάρκειας της σύμβασης έχει ακόμη χρονικό ορίζοντα 21 μηνών. Να σημειωθεί ότι στην τελευταία συνεδρίαση της Δημοτικής Επιτροπής του Δήμου Σύρου – Ερμούπολης έγινε αποδεκτή η χρηματοδότηση των 27.100 ευρώ και ο Δήμος αναμένεται να προχωρήσει στις παρεμβάσεις που του αναλογούν να υλοποιήσει στην Γυάρο.
Η Γυάρος αποτελεί έναν τόπο απομόνωσης που συνδυάζει μοναδικά στοιχεία φυσικής και ιστορικής κληρονομίας με σημασία που ξεπερνάει κατά πολύ τα όρια της χώρας μας. Το WWF Ελλάς, μαζί με πολλούς συνεργάτες και συνοδοιπόρους, εργάζεται στην περιοχή για περισσότερα από 10 χρόνια έχοντας συνεισφέρει στη θεσμοθέτηση της περιοχής ως προστατευόμενης, την πλήρη καταγραφή των οικολογικών αξιών της, και την πιλοτική λειτουργία σύγχρονων εργαλείων επιτήρησης που ήδη αποτελούν παράδειγμα για άλλες Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές (ΘΠΠ).
Σκοπός του έργου
Σκοπός του έργου είναι η ενίσχυση της διατήρησης της φυσικής και ιστορικής κληρονομιάς της ΘΠΠ της Γυάρου μέσα από τη δημιουργία ενός συστήματος τουρισμού χαμηλού αντικτύπου που θα συμπεριλαμβάνει την κοινωνική γνώση, θα συμβάλει στην αποδοχή της προστασίας της περιοχής, θα υποστηρίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών, θα δημιουργεί πόρους για τις υπηρεσίες έχοντας την ευθύνη διαχείρισης και θα αποτελέσει παράδειγμα για άλλες θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές της χώρας.
Ορισμοί
Τουρισμός χαμηλού αντικτύπου: Ο τουρισμός που αναπτύσσεται και εξελίσσεται επιφέροντας την ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον συμβάλλοντας στη συνοχή και λειτουργία των τοπικών κοινωνιών. Αναφέρεται επίσης ως ήπιος τουρισμός ή ήπιες μορφές τουρισμού. Οι δράσεις ήπιου τουρισμού, ιδιαίτερα σε ΠΠ, Θα πρέπει να είναι απόλυτα εναρμονισμένες με τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες στις εν λόγω περιοχές.
Τοπικές κοινωνίες: Η Γυάρος είναι ακατοίκητη. Ως τοπικές κοινωνίες που είναι φορείς συμφερόντων και/ή αποδέκτες ωφελημάτων από τη δημιουργία του συστήματος τουρισμού χαμηλού αντικτύπου στην περιοχή προσδιορίζονται εκείνες που χρησιμοποιούν την περιοχή της ΘΠΠ Γυάρου ή/και έχουν ιστορικούς δεσμούς με αυτή: κυρίως οι κοινωνίες των νησιών Σύρου και Άνδρου. Με την ολοκλήρωση της συνδιαμόρφωσης του «κοινού στόχου» των υπηρεσιών τουρισμού χαμηλού αντικτύπου, ενδέχεται να προκύψουν και νέες περιοχές ωφελουμένων.
Κεντρική μεθοδολογική προσέγγιση
Η υλοποίηση του προγράμματος Θα ακολουθήσει μία ολοκληρωμένη μεθοδολογική προσέγγιση:
Συμπερίληψη των ενδιαφερομένων μερών στη λήψη καίριων αποφάσεων προς υλοποποίηση των στόχων του συστήματός. τουρισμού χαμηλού αντικτύπου, και ανάδειξης των στοιχείων της περιοχής. Μέσω του συλλογικού σχεδιασμού διασφαλίζεται η ολοκληρωμένη αποτύπωση της φυσικής, ιστορικής και πολιτισμικής κληρονομιάς της περιοχής, η επίλυση τυχόν αντικρουόμενων αντιλήψεων, η αποδοχή του καθεστώτος προστασίας της ΘΠΠ Γυάρου και κυρίως η ταύτιση των εμπλεκόμενων με την ανάπτυξη ήπιων ανθρώπινων δραστηριοτήτων εντός αυτής.
Πιλοτική εφαρμογή με επιτόπιες επισκέψεις και αξιολόγηση του πλάνου ερμηνείας περιβάλλοντος στοχεύοντας συγκεκριμένα κοινά (πχ. σχολική κοινότητα, εθνικά και διεθνή ταξιδιωτικά γραφεία χαμηλού αντικτύπου, ομάδες ΑμεΑ, στοχευμένες πεζοπορικές ομάδες), που θα συνεισφέρουν στην άμεση ανατροφοδότηση από τους χρήστες της τουριστικής εμπειρίας και την καταγραφή τυχόν αλλαγών πριν την τελική διαμόρφωση και εφαρμογή.
Ολοκληρωμένος οδικός χάρτης διαχείρισης του τουρισμού χαμηλού αντικτύπου που θα επιτρέψει στον κύριο επωφελούμενο και εταίρο του προγράμματος, ΟΦΥΓΙΕΚΑ, να υλοποιήσει το πλάνο ερμηνείας περιβάλλοντος έχοντας διασφαλίσει όλες τις παραμέτρους – στάδια εφαρμογής. Για να επιτευχθεί αυτό ο οδικός χάρτης Θα περιλαμβάνει την συνδιαμόρφωση του πλάνου επισκεψιμότητας με τους κύριους εμπλεκομένους φορείς, την επιλογή ξεναγών της τοπικής Μονάδας Διαχείρισης ή την ανάθεση της διαχείρισης των επισκεπτών σε εξωτερικούς αναδόχους (π.χ. τουριστκά γραφεία), τη διαμόρφωση του πλάνου προώθησης και επικοινωνίας, την ανάπτυξη μηχανισμού μερικής χρηματοδότησης της τοπικής Μονάδας Διαχείρισης από το κόστος επίσκεψης, τη διαμόρφωση εργαλείων αξιολόγησης και παρακολούθησης του πλάνου, και την αξιολόγηση του αντικτύπου στους επισκέπτες, την τοπική κοινωνία, και τη φυσική και πολιτιστική κληρονομιά.
Ανάδειξη του παραδείγματος τουρισμού χαμηλού αντικτύπου της ΘΠΠ Γυάρου. Παρόλο που οι ΘΠΠ και γενικά οι ΠΠ στη χώρα, έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά και σημεία προς ανάδειξη μέσω ήπιων μορφών τουρισμού, μοιράζονται τον ίδιο στόχο διατήρησης της προστασίας της περιοχής και ενίσχυσης της αποδοχής από τις τοπικές κοινωνίες. Η σύνθεση μίας δοκιμασμένης μεθοδολογίας μέσω της ειδικής εργαλειοθήκης που θα αναπτυχθεί, θα προσφέρει στρατηγικές κατευθύνσεις αλλά και την ευελιξία τοπικής προσαρμογής, ώστε να γίνει εφικτή η εφαρμογή στο εθνικό σύστημα ΠΠ.
