Μαθαίνοντας ότι η προηγούμενη δασκάλα, Δέσποινα Μιχαήλ, χρειάστηκε να αποχωρήσει, ο Στάθης Μαστροκούκος, αναπληρωτής δάσκαλος και Καλύμνιος, ανέλαβε την πρωτοβουλία για άμεση κάλυψη της θέσης. Όπως εξηγεί στο protothema.gr: «Η δασκάλα, που υπηρετούσε πέρσι και φέτος στην αρχή της σχολικής χρονιάς, χρειάστηκε να φύγει για προσωπικούς λόγους. Ανήκω στο 5ο δημοτικό σχολείο Καλύμνου, ως αναπληρωτής, όχι με οργανική θέση. Προκειμένου να παραμείνει ανοικτό το σχολείο, αποφάσισα να διακόψω την γονεϊκή άδεια – η κόρη μου είναι 2,5 ετών και το μωρό, 8 μηνών. Διαφορετικά, οι μαθητές θα έπρεπε να περιμένουν να έρθει άλλος εκπαιδευτικός στη Γ’ ή στη Δ’ φάση πρόσληψης αναπληρωτών και να χάσουν μαθήματα».
Το καθημερινό δρομολόγιο του νέου δασκάλου είναι το θαλάσσιο πέρασμα από τις Μυρτιές με το καϊκι – «δεν είναι τίποτε, πέντε λεπτά με το καραβάκι. Το χειμώνα είναι 2 με 3 δρομολόγια όλη την ημέρα, κυρίως για την τροφοδοσία του νησιού. Ή για να μεταφέρει εργάτες ή τον δάσκαλο», εξηγεί.
Ένα σχολείο εθνικής σημασίας με δύο μαθητές
Η Τέλενδος, στα ακριτικά Δωδακάνησα, αριθμεί σήμερα 12 με 13 μόνιμους κατοίκους τον χειμώνα. Δύο οικογένειες, που έχουν επιλέξει συνειδητά να ζουν εκεί. Βιοπορίζονται από τη γη και τη θάλασσα, υποστηρίζοντας με την παρουσία τους την αποκέντρωση. Ο Σάββας και ο Κυριάκος, είναι οι μοναδικοί μαθητές του νησιού, αμφότεροι στην Πέμπτη δημοτικού.
Αξίζει να σημειωθεί, ότι η φετινή σχολική χρονιά 2025–2026 ξεκίνησε με τον καθιερωμένο αγιασμό στις 11 Σεπτεμβρίου, στον οποίο παρευρέθηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Τασούλας. Η παρουσία του στο νησί δεν ήταν απλώς συμβολική. Ο Πρόεδρος επεσήμανε με έμφαση ότι «η ανθρώπινη παρουσία στις ακριτικές περιοχές δικαιώνει και δίνει πολύτιμο νόημα στην εθνική κυριαρχία», προσθέτοντας πως «τα σύνορά μας είναι και οι άνθρωποί μας».
Ο νέος δάσκαλος, κ.Μαστροκούκος αντιλαμβάνεται πλήρως τη σπουδαιότητα του έργου του.
Διαθέτει ένα πλούσιο υπόβαθρο: Σπούδασε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στηΔιδακτική Θετικών Επιστημών και Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου ενώ πρόσφατα ολοκλήρωσε ένα δεύτερο μεταπτυχιακό στις Νέες μορφές Μάθησης και Εκπαίδευσης Ενηλίκων. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια των 400 ωρών και διαθέτει μάστερ στα Αγγλικά και στους Υπολογιστές.
Βάσει των τυπικών του προσόντων, θα υπέθετε κανείς ότι στο συγκεκριμένο σχολείο ‘περιορίζεται’, ωστόσο ο ίδιος υιοθετεί μία εντελώς διαφορετική προσέγγιση: «Τα ‘χαρτιά’ είναι ‘χαρτιά’. Όταν έμαθα ότι κλείνει το σχολείο της Τελένδου, ένιωσα ότι μου δίνεται μία τεράστια ευκαιρία να πάω να το ανοίξω. Θεωρώ ότι είναι τιμή μου να βρίσκομαι εδώ», αρχίζει να λέει, για να προσθέσει: «Το να είναι στο χέρι σου εάν θα μπορεί να είναι ανοικτό το σχολείο, αν αυτά τα παιδιά μάθουν γράμματα… το να εξαρτάται από σένα εάν τη Δευτέρα θα πάνε σχολείο ή θα κάθονται σπίτι τους, είναι το ελάχιστο που θα μπορούσα να κάνω, γι’αυτό και ανέλαβα την πρωτοβουλία να έρθω και να μην περιμένουμε τις επόμενες φάσεις προσλήψεων αναπληρωτών». «Πρέπει να έχουμε κατά νου, πως πρόκειται για ένα σχολείο εθνικής σημασίας – πριν 30 χρόνια περίπου, είχαμε εδώ κοντά τα Ίμια…. Αλίμονό μας, δηλαδή, αν ερημώσουν αυτά τα νησιά! Και να τονίσουμε πως εγώ σήμερα είμαι, αύριο δεν είμαι… Οι κάτοικοι είναι που κρατούν το μέρος ζωντανό», καταλήγει.
Η καθημερινότητα στο σχολείο
«Ούτε τρέξιμο, ούτε άγχος. Αυτές είναι οι διαφορές μας με τις μεγάλες πόλεις», λέει χαμογελώντας ο κ.Μαστροκούκος. Στο μικρό νησί, ο σχολικός χρόνος κυλά διαφορετικά αλλά «γίνονται όλα», τονίζει ο ίδιος. Στην τάξη, τα δύο παιδιά συνεργάζονται άψογα και ο δάσκαλος – αν και έχει αναλάβει καθήκοντα πριν μερικές ημέρες – φροντίζει να τηρούνται όλα τα προβλεπόμενα στο πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη βιωματική μάθηση: «Χρησιμοποιούμε την ίδια τη φύση σαν εργαστήριο», εξηγεί. «Στη Φυσική βγαίνουμε έξω για να δούμε τι είναι ύλη, υγρό, στερεό ή αέριο. Στη Γεωγραφία πηγαίνουμε στο άλσος, στο ποταμάκι, ή στη θάλασσα για να παρατηρήσουμε την παλίρροια».
Παρά το μικρό του μέγεθος, το δημοτικό της Τελένδου είναι άρτια εξοπλισμένο. «Είμαστε από τα ευλογημένα σχολεία», σχολιάζει ο κ.Μαστροκούκος καθώς το σχολείο διαθέτει προτζέκτορα, πίνακα, υπολογιστή, εκτυπωτή, φωτοτυπικό, καθώς και άφθονο εκπαιδευτικό υλικό — είτε από το υπουργείο είτε από ιδιώτες δωρητές. «Έχουμε ό,τι χρειάζεται για να κάνουμε πειράματα, να εφαρμόζουμε σύγχρονες μεθόδους, να προσφέρουμε στα παιδιά πλήρη εκπαίδευση», σημειώνει.
Κάθε Δευτέρα, στο νησί έρχεται ο γυμναστής, ενώ κάθε Πέμπτη πραγματοποιούνται δύο ώρες Αγγλικών, με εκπαιδευτικό από την Κάλυμνο. Τα υπόλοιπα μαθήματα, συμπεριλαμβανομένων των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων, τα αναλαμβάνει ο ίδιος.
Αν και πρόσφατη η τοποθέτησή του, ο κ.Μαστροκούκος ήδη δρομολογεί κοινή δράση για να τιμήσει την επέτειο της 17ης Νοέμβρη με τα παιδιά από το 3ο Δημοτικό Σχολείο Πόλεως Καλύμνου: «Στο πλαίσιο των εορτασμών, τα δύο δικά μου παιδιά μαζί με τα παιδιά του άλλου σχολείου – τη μία ημέρα θα είμαστε καλεσμένοι εμείς στην Κάλυμνο, την άλλη, θα έρθουν εκείνοι σε μας εδώ».
Αναφορικά με τις υποδομές, το σχολείο έχει ανακαινιστεί ενώ την εκπαιδευτική διαδικασία υποστηρίζουν πολλοί χορηγοί και ο Δήμος Καλύμνου: «Αναμένουμε τη δωρεά της Cosmote για νέο υπολογιστή, tablet και δίκτυο 5G. Το Ίδρυμα Χατζηγάκη μας έχει κάνει δωρεά τοιχογραφίες, ενώ ετοιμάζεται και η αποδοχή μιας δωρεάς για γήπεδο 5×5. Υπάρχει προτζέκτορας, σκάνερ, υπολογιστή, ίντερνετ, φωτοτυπικό, η τάξη είναι σε πολύ καλή κατάσταση. Είμαστε γεμάτοι από βιβλία δραστηριοτήτων και εκπαιδευτικό υλικό».
Όσο για τις νέες προκλήσεις στις μετακινήσεις του χειμώνα λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών, ο δάσκαλος θα πει: «Δεν γνωρίζω ακόμη πως θα αντιμετωπίσουμε τα απαγορευτικά δρομολογίων από την Κάλυμνο. Ίσως χρειαστεί τηλεκπαίδευση, αλλά τα παιδιά δεν έχουν υπολογιστές στο σπίτι τους. Τα μοναδικά κλειδιά του σχολείου τα έχω εγώ», εξηγεί. «Ίδωμεν!».
Πως κυλάει η ημέρα των παιδιών στην Τέλενδο
Ο Σάββας και ο Κυριάκος, οι μοναδικοί μαθητές, μεγαλώνουν μακριά από το στρες και τον υπερκορεσμό του διαδικτύου. Είναι παιδιά της φύσης. «Αν και μόλις 10 ετών, ο Σάββας, παίρνει μόνος του το καΐκι και κάνει τον γύρο του νησιού ενώ φροντίζει και τα ζώα του — κατσίκες, κότες και κουνέλια. Ο Κυριάκος, επίσης, περνά ώρες ψαρεύοντας», αναφέρει ο δάσκαλος, που και για τον ίδιο η εμπειρία είναι πρωτόγνωρη, αφού στην Κάλυμνο που μεγάλωσε υπάρχουν 18.000 κάτοικοι. «Αν θελήσουν, όμως, έχουν επιλογές: στην Κάλυμνο υπάρχει μπόουλινγκ, ταβέρνες, σινεμά», προσθέτει.
Ο δάσκαλος, ο παπάς και ο πρόεδρος
Οι τρεις πυλώνες στις μικρές κοινωνίες, είναι ο δάσκαλος, ο πρόεδρος και ο παπάς. Και ο σεβασμός προς το πρόσωπό τους, θεωρείται δεδομένος. Ο κ.Μαστροκούκος αναφέρει, μάλιστα, ένα χαρακτηριστικό στιγμιότυπο: «Ο πατέρας μου, επίσης δάσκαλος, στα Λαέρμα της Ρόδου με 6,7 μαθητές πριν χρόνια χρειάστηκε μία ημέρα να φύγει από το χωριό για να πάει στο Μανδράκι, στο κέντρο. Την ίδια ημέρα, είχε προκύψει ανάγκη και έτυχε να λείψουν από το χωριό και ο πρόεδρος και ο παπάς. Μόλις συναντήθηκαν τυχαία, ο πρόεδρος αιφνιδιασμένος λέει στον πατέρα μου: «Τί κάνεις εδώ, δάσκαλε; Πάμε να φύγουμε γρήγορα, γιατί το χωριό έμεινε ακυβέρνητο! Αυτή είναι η νοοτροπία των μικρών τόπων – το ίδιο ισχύει και εδώ, στην Τέλενδο, κι ας μην έχουν τελειώσει πανεπιστήμια οι γονείς…».
Ένα σχολείο με «θολό» μέλλον
Το ακριτικό σχολείο της Τελένδου αντιμετωπίζει το αύριο με αβεβαιότητα καθώς η λειτουργία του θα είναι αμφίβολη μετά από δύο χρόνια. «Με δύο παιδιά σήμερα στην πέμπτη τάξη και χωρίς μαθητές στην Α’ Δημοτικού, το σχολείο θα κλείσει αν δεν έρθουν νέες οικογένειες με μικρά παιδιά», επισημαίνει ο δάσκαλος. Όσο για τους υπάρχοντες μαθητές, τότε θα χρειαστεί να πηγαίνουν στην Κάλυμνο κάθε μέρα, περνώντας απέναντι με το καραβάκι. Ευτυχώς, οι αποστάσεις είναι κοντινές, δεκάλεπτες. Εκείνο που παραμένει ζητούμενο, είναι χωρίς αμφιβολία, η σταθερότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας».
