Σύμφωνα με νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, οι singles και οι διαζευγμένοι έχουν μικρότερες πιθανότητες να εμφανίσουν άνοια -και αυτό, σε αντίθεση με όσα γνωρίζαμε μέχρι τώρα. Το 2019, μια έρευνα σε Αμερικανούς είχε δείξει ότι οι ανύπαντροι έχουν «σημαντικά αυξημένο κίνδυνο» για άνοια σε σχέση με τους παντρεμένους. Το εύρημα ευθυγραμμιζόταν με αντίστοιχα συμπεράσματα για τα «δώρα» του γάμου στην υγεία, δηλαδή μικρότερος κίνδυνος καρδιοπαθειών και εγκεφαλικού επεισοδίου και μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής.
Προηγούμενες μελέτες κατέληγαν ότι ο γάμος δρα ως προστατευτικός παράγοντας για την υγεία (και κατ’ επέκταση για τον εγκέφαλο), λόγω του ότι οι παντρεμένοι έχουν περισσότερη κοινωνική υποστήριξη, ακολουθούν πιο υγιεινούς τρόπους ζωής και εντοπίζουν πιο γρήγορα σημάδια προβλημάτων, πολλές φορές με τη βοήθεια του/της συζύγου τους. Οπότε, γιατί ανατρέπεται η κατάσταση;
Το μυαλό των singles είναι υγιέστατο
Η ερευνητική ομάδα ανέλυσε δεδομένα περισσότερων από 24.000 Αμερικανών, χωρίς διάγνωση άνοιας κατά την έναρξη της μελέτης, παρακολουθώντας την υγεία τους για 18 χρόνια. Τα ποσοστά εμφάνισης άνοιας συγκρίθηκαν με βάση την οικογενειακή κατάσταση των συμμετεχόντων (έγγαμοι, διαζευγμένοι, σε χηρεία και όσοι δεν είχαν περάσει ποτέ δαχτυλίδι).
Αρχικά, ο κίνδυνος άνοιας φάνηκε χαμηλότερος για όλες τις ομάδες εκτός γάμου. Ωστόσο, όταν συνεκτιμήθηκαν άλλοι παράγοντες, όπως το κάπνισμα και η κατάθλιψη, η εικόνα άλλαξε. Μόνο οι διαζευγμένοι και αιώνιοι εργένηδες διατήρησαν τις μειωμένες πιθανότητες για τη νευρολογική διαταραχή.
Παρατηρήθηκαν επίσης διαφορές ανά τύπο άνοιας. Όσοι παρέμεναν εκτός γάμου διέτρεχαν σταθερά μικρότερο κίνδυνο για νόσο Αλτσχάιμερ, την πιο συχνή μορφή της διαταραχής, όχι όμως και για τον δεύτερο συνηθέστερο τύπο της αγγειακής άνοιας. Δύο ακόμα ενδιαφέροντα ευρήματα: Οι διαζευγμένοι ή singles είχαν μικρότερη πιθανότητα να περάσουν από το πρόδρομο στάδιο της ήπιας γνωστικής διαταραχής στην άνοια. Παράλληλα, ακόμα και όσοι χήρεψαν κατά τη διάρκεια της μελέτης εμφάνισαν χαμηλότερο κίνδυνο άνοιας, σε σύγκριση με τους παντρεμένους.
Βλάπτει ο γάμος τον εγκέφαλο;
Σύμφωνα με τον Avinash Chandra, μεταδιδακτορικό ερευνητής νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου, μια πιθανή εξήγηση για τα πρόσφατα ευρήματα είναι ότι οι παντρεμένοι φτάνουν ταχύτερα στη διάγνωση, επειδή ο/η σύζυγος έχει παρατηρήσει εγκαίρως τις πρώτες αλλαγές στη μνήμη και έχει επιμείνει στην εξέταση από γιατρό. Αυτό ονομάζεται «μεροληψία διαπίστωσης» (ascertainment bias), δηλαδή οι διαγνώσεις είναι συχνότερες, όχι επειδή αυξήθηκε ο επιπολασμός της άνοιας, αλλά επειδή εντοπίζεται νωρίτερα. Ωστόσο, στη συγκεκριμένη μελέτη όλοι οι συμμετέχοντες είχαν ιατρικές επισκέψεις κάθε χρόνο, είχαν δηλαδή έναν γιατρό-παρτενέρ που τους παρακολουθούσε τακτικά και θα μπορούσε να είχε αντιληφθεί οποιοδήποτε σύμπτωμα.
Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι το δείγμα δεν ήταν αντιπροσωπευτικό. Προήλθε από τη βάση δεδομένων NACC (National Alzheimer’s Coordinating Center), που έχει περιορισμένη εθνοτική και εισοδηματική ποικιλομορφία, ενώ το 64% των συμμετεχόντων ήταν παντρεμένοι. Άρα τα ευρήματα ενδεχομένως να μην επιτρέπουν γενίκευση.
Ούτε ο γάμος ευλογία, ούτε η μοναξιά κατάρα
Για τον Chandra, είναι πιθανότερο τα αποτελέσματα να αναδεικνύουν την πολύπλοκη σύνδεση των ανθρώπινων σχέσεων με την υγεία του εγκεφάλου. Ο γάμος, όπως φαίνεται, δεν είναι από μόνος του προστατευτικός παράγοντας, σύμφωνα και με αντικρουόμενα αποτελέσματα από μετα-αναλύσεις. Η ποιότητα της σχέσης, το πώς βιώνει κανείς ένα διαζύγιο, ο βαθμός κοινωνικότητας του ατόμου, η πολιτισμική του κουλτούρα, όλα αυτά φαίνεται να επηρεάζουν την πιθανότητα εμφάνισης άνοιας περισσότερο απ’ ό,τι το αν είσαι signle ή παντρεμένος.
Η μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Φλόριντα υπενθυμίζει ότι δεν υπάρχουν απλές απαντήσεις στα βαθιά νερά της ψυχικής και γνωστικής υγείας. Ούτε ο γάμος είναι πάντα ευλογία, ούτε και η μοναξιά εξ ορισμού κατάρα. Η υποστήριξη, η ικανοποίηση από τη ζωή και η κοινωνική σύνδεση κάνουν τη διαφορά, με ή χωρίς δεσμεύσεις.
newmoney.gr
